Hoogbegaafd en hoogsensitief.
Volgens professor dr. Tessa Kieboom is elke hoogbegaafde naast dat hij/zij
1. een groot gevoel voor rechtvaardigheid heeft, 2. perfectionistisch is en 3. een grote kritische ingesteldheid heeft, ook 4. Hoogsensitief.
Ik kan dat volledig vanuit mezelf, mijn kinderen en cliënten uit mijn praktijk beamen.
Het merendeel van de mensen denkt dat hoogsensitief betekent dat je vaak emotioneel reageert, heel gevoelig bent en dat is het dan wel.
Meestal vinden ze er ook nog iets van. Je bent lichtgeraakt of ‘die maakt overal een drama van.’
Hoogsensitief zijn, is echter heel anders en heel veel meer dan dat. De positieve kant ervan wordt veel te weinig belicht.
Hierbij mijn poging om er een lampje op te zetten.

Een man met de prachtige naam Kazimierz Dabrowski deed veel onderzoek naar overexcitabilities. Als je nog eens Scrabble in het Engels speelt, zie hier je kans. Overexcitabilities, gevoeligheden of hoog gevoeligheden zo je wilt.
Hij onderscheidde 5 sensitieve gebieden.

1. Psycho motorische gevoeligheid.
   2. Zintuiglijke gevoeligheid.
   3. Intellectuele gevoeligheid.
   4. Verbeeldende gevoeligheid.
   5. Emotionele gevoeligheid.

In de volksmond hebben wij het meestal alleen over nummer 5: de emotionele gevoeligheid. Volgens Dabrowski is dat de belangrijkste gevoeligheid van deze vijf. Hij is nodig om een relatie met jezelf te kunnen hebben en om een relatie met een ander op te kunnen bouwen.
Het is echter niet de enige zone van gevoeligheid.

Wat betekenen deze 5 gebieden en hoe herken je of jij het ook hebt ;-)?
Ik noem enkele kenmerken, je hoeft ze niet allemaal te herkennen, het gaat erom of je de meerderheid ervan herkent.

-Psycho motorisch. Je hebt een grote beweeglijkheid, je praat snel, je bent snel opgewonden, competitief en je wil altijd bezig zijn.

-Zintuiglijk gevoelig. Je geniet intens van schoonheid. Schoonheid van kleuren, vormen, kunst, muziek, natuur. Je staat graag in de aandacht. Je bent snel geïrriteerd of afgeleid door geluiden, licht, geuren, temperatuur, textuur van voedsel, labels in kleding etc.

-Intellectuele gevoeligheid. Je hebt een grote leerhonger, stelt voortdurend vragen. Je bent op zoek naar de waarheid. Je kunt denken over je eigen denken. Je kunt scherp observeren en bent een ster in analyseren. Je denkt onafhankelijk (noem het eigenwijs).

-Verbeeldende gevoeligheid. Je gebruikt veel beeld en beeldspraken in je taal. Je bent fantasievol. Je hebt imaginaire vrienden. Je dagdroomt. Je kunt vluchten in je fantasie als je iets saai, stom of vervelend vindt. Je hebt als iemand iets zegt, een groot beeldend voorstellingsvermogen.

-Emotionele gevoeligheid. Je ervaart ingewikkelde gevoelens en emoties. Je ervaart intense gevoelens van jezelf en van anderen. Je kunt sterk en verfijnd voelen. Je hebt een grote empathie. Je hecht je sterk aan mensen, dieren en plaatsen. Ook verlegenheid, opwinding en psycho somatische klachten horen hierbij. Je hebt sterke gevoelsherinneringen en je bent ontvankelijk voor angst, depressie, gevoelens van alleen zijn, schuld etc.

Bent u er nog? 😉
Ik zal maar eerlijk zijn, ik heb ze alle vijf. Daar ben ik keitrots op.
Natuurlijk is dat regelmatig lastig en uitputtend, maar mag ik even. Hoe heerlijk is het om vol ontroerd te kunnen zijn in contact met een ander? Te snappen wat een dier nodig heeft? Vervoerd te zijn door muziek die je meeneemt down memory lane of die van zichzelf al prachtig is?
Je hart vol te voelen stromen als je een mooi kunstwerk ziet of een lachende baby? Ik ervaar een rijkdom aan gedachtes, ideeën, geuren, esthetiek, wijsheden, emoties. Het is als een warm zwembad dat me helemaal omhult.
Ik kan zo intens genieten. Ik zou niet weten hoe het is om dat allemaal tandjes minder te voelen. Dat lijkt me vreselijk.

Natuurlijk is het irritant dat ik 11 maanden per jaar een zonnebril moet dragen, slecht tegen het licht van mijn laptop kan en geen tl-buis kan hebben.
En ja, het was nogal een uitdaging om hele gevoelige oren te hebben en op te groeien bij een moeder die hardhorend was waar dus de hele dag geschreeuwd werd. Ook nu met mijn eigen kinderen blijft geluid een uitdaging.
Het is heftig om alles van anderen zo te voelen binnenkomen, zo snel gekwetst te zijn en zo’n moeite te hebben met dat bij een ander te laten. Dat maakt me iedere dag op verschillende momenten moe of onzeker of verdrietig. Soms draai ik daar totaal op af. Natuurlijk heb ik dat liever niet.
Maar als ik mocht kiezen, koos ik weer voor hoogsensitief.
Hoogsensitief heeft zoveel kleuren en lagen en wikkels om uit te pakken. Oneindig veel. Het verdiept mijn hart, mijn leven, wie ik ben en wat ik te geven heb. Het maakt me rijk.
Elk nadeel heb zijn voordeel en andersom.

Waar waren we voordat ik over mezelf begon? Oh ja.
Hoogsensitief op zichzelf is geen probleem. Het draagt echter wel een kwetsbaarheid in zich. Je bent ontvankelijker voor stress, depressie, angst en burn-out. Veroorzaakt door overprikkeling.
Wat kun je doen als je overprikkeld bent of wat kun je doen om overprikkeling te voorkomen?

* Breng balans in je dag. Wissel activiteit en ontspanning goed af. Meestal is 1 drukke activiteit per dag wel je quotum als hoogsensitieve persoon. Duw niet door, maar luister naar wat je nodig hebt.
*In het verlengde van de aanpak hierboven: maak keuzes in je sociale leven. Van wie krijg je energie en bij wie draai je af? Hoogsensitief zijn kost veel energie. Het is wijs je te omringen met mensen die jou energie geven.
*Accepteer dat je je anders voelt dan anderen. Er is niets mis met je, het is gewoon wat het is. Verzet je er niet tegen, accepteer dat het deel van jou uitmaakt. Ontwikkel gevoelstaal zodat je aan anderen uit kan leggen wat er in je omgaat en waar je behoefte aan hebt.
*Wordt assertief. Serieus. Leer je grenzen aangeven. Leer feedback geven. Doe aan mindreads als je voor een ander invult wat die over jou denkt (ik denk dat jij nu denkt dat ik….Klopt dat?). Dit zal je veel leed besparen.
*Ga veel de natuur in. Dat helpt je ontladen. Blote voeten op het zand, op het gras, tussen de bomen. Je geeft je energie aan de aarde en haalt nieuwe energie op. Zon op je bol, soms een regenbui, wind door je haren. Fluitende vogels. Werkt als een trein.
*Ontspannen doe je niet in je hoofd (al is je hoofd als hoogbegaafde echt je veilige haven). Ontspannen doe je in je lijf, daar waar je de spanning opslaat. Ga aan de slag met ademhalingsoefeningen, yoga, haptonomie, massages, ga lekker in bad of naar de sauna. Voor anderen is een ouderwets potje stoeien of hardlopen een mooie optie.
*Ben je beeldend ingesteld, probeer dan geleide meditaties of geleide fantasieoefeningen.
*Let op suiker. Suiker geeft pieken en dalen. Die heb je al voldoende als hoogsensitief persoon. Je hebt baat bij gelijkmatigheid so lay low on the sugar.
*Zoals bij ieder ander: beter geen beeldscherm een uur voordat je naar bed gaat.
*Heb je nog geen mans best friend? Neem een huisdier als je niet allergisch bent. Of neem een hypoallergeen huisdier als je dat wel bent.
Bij een dier kun je altijd helemaal jezelf zijn. Het wordt je beste vriend. Je kunt hem alles toevertrouwen. Heerlijk van genieten.

Ik heb nog ladingen andere tips, ik kan je boeken aanbevelen of je komt bij mij op de praktijk, dan gaan we samen aan de slag. Whatever works for you.

‘All I ever wanted was to reach out and touch another human being,
not just with my hands, but with my heart.’
-Tahereh Mafi-